Të enjten, qyteti ukrainas i Dnipro u godit nga një sulm ajror rus, që dëshmitarët e përshkruan si të pazakontë, me shpërthime që zgjatën për tre orë. Sulmi përfshinte një raketë shumë të fuqishme sa që më vonë zyrtarët ukrainas deklaruan se ajo kishte tiparet e një rakete balistike ndërkontinentale (ICBM). Megjithatë, zyrtarët perëndimorë e mohuan këtë, duke theksuar se një sulm i tillë do të kishte aktivizuar një alarm bërthamor në Shtetet e Bashkuara.

Disa orë pas sulmit, presidenti rus Vladimir Putin njoftoi përmes një fjalimi televiziv se Rusia kishte testuar një raketë të re “konvencionale me rreze të mesme veprimi” të quajtur Oreshnik, që do të thotë “pemë lajthie” në rusisht. Putin tha se raketa lëvizi me një shpejtësi rreth 2.5-3 kilometra në sekondë (dhjetë herë më shpejt se shpejtësia e zërit), duke pohuar se “nuk ka aktualisht mënyra për ta ndaluar këtë armë.” Ai përshkroi objektivin si një zonë të madhe ushtarako-industriale në Dnipro, të përdorur për prodhimin e armatimeve, duke deklaruar që testi ishte “i suksesshëm” sepse “objektivi u godit.”

Një ditë pas sulmit, Putin tha se testet e raketës do të vazhdojnë, përfshirë ato në “kushte luftarake.” Megjithatë, mbetet e paqartë se çfarë saktësisht përfaqëson kjo raketë. Inteligjenca ushtarake ukrainase pohoi se raketa është një version i ri i një ICBM të quajtur Kedr, duke deklaruar se ajo udhëtoi më shumë se 1,000 kilometra nga rajoni rus i Astrakhan në vetëm 15 minuta. Sipas tyre, raketa mbante gjashtë koka luftarake, secila me gjashtë nën-municione.

Ky përshkrim mbështetet nga një analizë e pamjeve të sulmit nga BBC Verify, ku u vërejtën gjashtë shkëndija të ndara në qiell.

Pse është e rëndësishme shpejtësia?

Nëse pretendimet e Putinit janë të sakta, raketa është në kufirin e sipërm të shpejtësive hipersonike, duke e bërë të vështirë kapjen nga mbrojtja ajrore. Shpejtësia e lartë e një rakete i zvogëlon kohën një ushtrie për të reaguar dhe rrit aftësinë e raketës për të manovruar gjatë fazës së zbritjes, gjë që e bën më të vështirë interceptimin nga sistemet e mbrojtjes si ai Patriot, i përdorur nga Ukraina.

Putin ka theksuar shpejtësinë si një faktor kyç, sepse sa më e shpejtë të jetë raketa, aq më e vështirë është për t’u ndalur. Aktualisht, rreth 80% e raketave të lëshuara nga Rusia janë kapur nga forcat ukrainase, por raketat më të shpejta synojnë ta ulin këtë përqindje.

Cili është diapazoni i raketës së re?

Sipas ekspertit ushtarak rus Ilya Kramnik, raketa e re mund të jetë pjesë e një gjenerate të re të raketave me rreze të mesme veprimi, që mund të arrijnë deri në 5,000 kilometra, duke përfshirë kështu pjesën më të madhe të Evropës, por jo SHBA-në. Ai sugjeron se raketa është e pajisur me koka të drejtuara në mënyrë të pavarur, që mund të ndajnë goditjet në objektiva të ndryshëm.

Një tjetër ekspert, Dmitry Kornev, sugjeroi se Oreshnik mund të jetë një përmirësim i raketave Iskander me rreze më të shkurtër, tashmë të përdorura në Ukrainë, por me një motor më të fuqishëm. Në pranverën e kaluar, një Iskander me një motor të përmirësuar u testua në jug të Rusisë, dhe ky mund të ketë qenë Oreshnik.

Sa efektive mund të jetë?

Analisti ushtarak Vladislav Shurygin pretendon se Oreshnik është në gjendje të shmangë sistemet ekzistuese të mbrojtjes raketore dhe të shkatërrojë bunkerë të thellë pa përdorur një kokë bërthamore, megjithëse nuk ka prova për dëme të tilla në Dnipro. Një tjetër analist, Igor Korotchenko, theksoi se raketa kishte shumë koka luftarake të pavarura, të cilat mund të godasin objektivat në mënyrë të sinkronizuar, duke e bërë sulmin jashtëzakonisht efektiv.

Eksperti britanik Justin Crump, nga kompania Sibylline, deklaroi për BBC Verify se raketa përbën një kërcënim të rëndësishëm për mbrojtjen ajrore të Ukrainës. “Raketat balistike me rreze të shkurtër të Rusisë kanë qenë një ndër kërcënimet më të mëdha për Ukrainën gjatë konfliktit,” tha ai, duke shtuar se modelet më të shpejta dhe të avancuara do të rrisin këtë rrezik./euronews